+387 51 232 440
zavod@zzstombl.com

Totalne proteze i mini implanti – jednostavno rješenje komplikovanih situaciji

Lijepi zubi i prirodan osmijeh su sigurno jedan od najvažnijih faktora pri formiranju opšteg utiska o nekome. Uz vrhunske mogućnosti moderne stomatologije, tehnologiju i materijale najnovije generacije, danas oni više ne bi trebali predstavljati izuzetak, već opšte prihvaćeni standard.

Gubitak svih zuba nosi sa sobom različite probleme. Prije svega, kvalitet ishrane naglo opada, onemogućeno je žvakanje, samim tim i normalno varenje, pa se javlja niz tegoba u digestivnom traktu, što utiče na opšte zdravstveno stanje. Disanje je, takođe, otežano, pacijent teško i nerazumljivo govori. Poremećaj međuviličnih odnosa, koji je prateći simptom gubitka zuba dovodi do promjena na viličnom zglobu.

Estetika je kod bezubih pacijenata ozbiljno narušena, donja trećina lica se smanjuje, ugao usana pada na dolje, a nazolabijalne bore se produbljuju.

Osim zdravstvenih i estetskih, dokazano je da gubitak zuba izaziva i psihološke probleme, od povlačenja u sebe do duboke depresije.

Totalne proteze

Prema nekim istraživanjima oko trećina protetskih pacijenata potrebno je liječenje sa jednom ili dvije totalne proteze. Istraživanja takođe pokazuju da je, kod mlađih pacijenata češća bezubost u jednoj vilici,  dok je najveći broj pacijenata liječenih sa dvije totalne proteze, u starosnoj dobi iznad šezdeset godina života (1).

Totalna proteza je mobilna stomatoprotetska nadoknada koja ne nadoknađuje samo izgubljene zube, nego i masu potpornih tkiva koja su nestala usljed procesa resorpcije i treba da rekonstruiše izvorne odnose u predjelu viličnog kompleksa,  podupre okolna meka tkiva koja su izgubila svoju prirodnu potporu, te samim tim omogući obnovu narušenih funkcija, kao što su žvakanje, govor, estetika (1). Proteze osiguravaju zdravlje sluznice, sprečavaju intenzivnu redukciju kosti, disfunkcije TMZ, te uklanjaju već prisutne simptome disfunkcije TMZ i orofacijalne muskulature, glavobolje, bol zgloba, škljocanje, preskakanje zgloba.

Izrada totalne proteze zahtjeva znanje, iskustvo, a prije svega zalaganje ljekara i zubnih tehničara da rekonstruišu kompletan zubni niz i pomognu pacijentu da se na ovu nadoknadu navikne.

Preduslov za dobru protezu je dovoljna potpora koštane podloge u usnoj šupljini i hvatišta mišića. Retencijski elementi su mekane gingivne i tvrde koštane strukture, te negativan pritisak i rezilijencija sluznice. Jedan od najvažnijih uslova koji totalna proteza mora ispunjavati je adekvatna stabilizacija i retencija, koji su uslovljeni mišićnim silama obraza, usana i jezika u funkciji žvakanja i govora, kao i parafunkcijama. Retencija i stabilizacija proteze zavise i od fizičkih sila koje djeluju između baze, rubova i modelovanih površina proteze i potpornih i okolnih tkiva, ali i tankog sloja pljuvačke koji se nalazi između baze proteze i sluzokože (1).

Za ugodno nošenje i pravilnu funkciju proteza bitno je da se one dobro drže na svom ležištu. To znači da se ne pomiču i ne ispadaju tokom govora i žvakanja. U pojedinim slučajevima, naročito kod osoba starijeg životnog doba, resorptivne promjene poslije vađenja zuba utiču na smanjenje visine i širine alveolarnog grebena. S obzirom na to, da je potporna površina smanjena, dovodi se u pitanje smanjenje retencije i stabilizacije totalne proteze.

I dugotrajno nošenje loših proteza ubrzava resorpciju alveolarnog grebena. Kada je alveolarni greben resorbovan, pripoji mišića nalaze se blizu ili na vrhu rezidualnog grebena. Rezidualna mukozna membrana smanjuje se, labiobukalni i lingvalni sulkus takođe, čime se mijenja odnos pokretne i nepokretne sluzokože. Alveolarni nastavak progresivno se smanjuje, pa je pacijentu pri nošenju proteze narušen govor, žvakanje i udobnost (2,3).

Pošto držanje proteze izrazito zavisi od oblika ležišta, ponekad je zbog nepovoljnog oblika bezubog grebena teško (ponekad i nemoguće) izraditi stabilnu protezu. To je posebno izraženo na ležištu donje proteze koje zbog jake resorpcije bezubog grebena može postati posve ravno. Na ravnom ležištu nedostaje greben za koji bi se uhvatila baza proteze, pa je ona nestabilna i pomična tokom govora i žvakanja.

U vremenu u kojem živimo, kada se starenje doživljava kao nepogodan životni proces, postavljanje proteze, odnosno  zubi koji se iz usta svakodnevno vade radi redovne higijene, često izaziva otpor pacijenta.  Pacijenti koji su suočeni sa totalnim protezama, pogotovo u donjoj vilici, znaju koliko je volje potrebno da bi se one mogle nositi, te koja su sve ograničenja u funkcionalnom i estetskom smislu, i koliko se gubi na kvalitetu života.

Današnja tehnologija omogućava izradu proteza koje se ne miču u ustima prilikom žvakanja i kod pacijenta ne razvijaju strah da će ispasti u slučaju da se on ili ona prejako nasmiju.U novije vreme, kao jedno od mogućih rješenja u cilju prevazilaženja nepovoljnih anatomskih uslova, sa veoma dobrim rezultatima stabilizacije i retencije  totalne proteze, pokazala se primjena mini-implanta (4).

Šta su mini-implanti?

Mini dentalni implanti su nastali iz težnje da se u slučajevima velike koštane atrofije omogući pacijentima ugodno i stabilno nošenje proteze. Predstavljaju dugovječno rješenje koje daje rezultate odmah. Mini-implanti  spadaju u grupu endoosealnih, titanijumskih, samonarezujućih, jednofaznih implanta. Slični su konvencionalnim implantima, s tim što su manjih dimenzija, napravljeni od titanijumske legure (nije čist komercijalni titanijum) i uglavnom se koriste za stabilizaciju i retenciju mobilnih protetskih konstrukcija.   Svojim malim prečnikom (1.8; 2.2 mm), omogućuju ugradnju u ekstremno uske i oštre grebene, kakvi se najčešće javljaju kod pacijenata koji dugi vremenski period nose proteze. Na njihovim krajevima nalaze se kuglice, a u protezi se nalaze posebne kapice, te njihovim neposrednim kontaktom dolazi do „zakopčavanja“ proteze za implante, što omogućava da se proteza po opterećenju nosi bez pomjeranja i mogućnosti da ispadne (4,5).

Zašto ne konvencionalni implantni sistemi?

Upotreba konvencionalnih implantnih  sistema u cilju stabilizacije i retencije donje totalne proteze, posebno kod osoba starijeg životnog doba, izbjegava se zbog sledećih činjenica:

  • konvencionalni implanti zahtijevaju veću količinu raspoložive kosti (visina, širina),
  • u slučajevima nedostatka koštane mase indikovane su obimne augmentacije alveolarnog grebena
  • koje nekad zahtijevaju doniranje više mjesta radi postizanja adekvatnog volumena kosti,
  • augmentacione procedure produžavaju vrijeme liječenja, provociraju postoperativni otok i bol,
  • i na kraju, ali ne manje važno, podižu cijenu protetske rehabilitacije pacijenata (4,6,7).

Način ugradnje mini implanta

Sam postupak ugradnje mini implanta je veoma jednostavan, izvodi se u lokalnoj anesteziji i potpuno je bezbolan. Prednost ugradnje  ogleda se u minimalno invazivnoj hirurškoj proceduri, nakon koje se javljaju neznatne postoperativne tegobe. Minimalna hirurška procedura podrazumjeva flapless tehniku (bez reza), direktno pravljenje ležišta implanta kroz gingivu i kost, uz minimalna oštećenja mekih tkiva alveolarnog grebena. U nekim slučajevima, kao što su koštane egzostoze, neravnomjerna resorpcija alveolarnog grebena, greben kao oštrica noža i slično, mora se raditi otvorena tehnika, to jest hirurška incizija s odizanjem mukoperiostalnog režnja. Otvorena, to jest, inciziona tehnika, komfornija je za hirurga jer obezbjeđuje bolju preglednost operativnog polja i lakšu orijentaciju pravca implantacije. Ova tehnika predstavlja veći stres za pacijenta zbog izraženijih postoperativnih tegoba i treba je izbjegavati kod osoba starijeg životnog doba (4,8,9).

Indikacije za ugradnju mini-implantata:

  1. Totalna bezubost donje vilice (nemogućnost implantacije konvencionalnih implanta usljed
  2. nepovoljnih anatomskih uslova).
  3. Totalna bezubost gornje vilice (nepovoljni anatomski uslovi).
  4. Bezube osobe starijeg životnog doba (flapless tehnika omogućava manju traumu pacijenta i lakši  postoperativni tok).
  5. Osobe koje ne pristaju na obimnije augmentacione procedure.
  6. Pacijenti koji ne žele da čekaju nekoliko meseci nakon ugradnje konvencionalnih implantata.
  7. Finansijske prepreke (pacijenti ne mogu sebi da priušte konvencionalne implantate) (10).

Prednosti proteza stabilizovanih na mini-implantima

Prednosti ovakvih proteza su brojne:

  • maksimalno su stabilne, nema neprijatnog osećaja pomijeranja proteze koji često izaziva mučninu,
  • omogućavaju normalnu funkciju žvakanja sve vrste hrane, a smanjenjem baze proteze  omogućava se bolji osjećaj ukusa, kao i osjećaj toplog i hladnog,
  • dolazi do normalizacije govora, održavanja  normalanog izgleda lica, smanjenja  iritacije sluzokože, a sve to znatno utiče na poboljšanje kvaliteta života pacijenata,
  • ne postoji potreba za upotrebom različitih krema za lijepljenje proteza,
  • spriječavaju dalje propadanje kosti,
    • mini implanti mogu biti imedijatno opterećeni (neposredno nakon njihove ugradnje u koštano tkivo donje vilice), što praktično znači da pacijent u jednoj posjeti terapeutu dobija i implante i implantno  nošenu  totalnu protezu, te iz ordinacije izlaze sa potpuno normalnom funkcijom i estetikom.

Ali ipak treba znati

Totalna proteza je strano tijelo u usnoj šupljini koje svojim oblikom i veličinom interferira sa usnom šupljinom. Pacijenti uglavnom očekuju da je proteza savršena zamjena za izgubljene zube, te često ostaju razočarani njome. Dokazano je da proteza može biti „udobna“ za nošenje, ako osoba ima razumna očekivanja i shvata da mora proći razdoblje prilagođavanja na protezu. Vrijeme prilagođavanja je 6-8 sedmica, a zavisi od mnogih faktora: dob, opšte zdravstveno stanje bolesnika, ishrana, trajanje bezubosti, veličina i oblik usne šupljine, mišićni tonus, neuromuskularna koordinacija, mentalni stav bolesnika.

Bitno je napomenuti da protezu ne nose samo usta, već i glava, i kad se sa tim pomirite vrlo ćete lijepo sarađivati sa svojim novim pomagalom.

Autor – Dr stom. Tatjana Tepić-Milinović

Literatura

  1. Krstić M, Petrović A, Stanišić-Sinobad D, Stošić Z. Stomatološka protetika: totalna proteza. Beograd: Dečje Novine; 1991.
  2. Matić S, Stamatović N. Osnovi oralne implantologije, Beograd: Naučna knjiga; 2008.
  3. Jurišić M, Stamenković D, Marković A, Todorović A, Leković V, Dimitrijević B, i dr. Oralna implantologija. Beograd: Naučna knjiga; 2008.
  4. Mirković S, Puškar T, Petronijević B, Šarčev I, Bajkin B, Tadić A. Retention of total lower prosthesis using mini dental implants in elderly patients: report on two cases. Healt Med. 2011;6(4):1444-8.
  5. Bulard RA, Vance JB. Multi-clinic evaluation using  mini-dental implants for long-term denture stabilization: a preliminary biometric evaluation. Compend Cont Educ Dent. 2005;26(12):892-7.
  6. Shatkin TE, Shatkin S, Oppenheimer BD, Oppenheimer  AJ. Mini dental implants for long-term fixed and removable prosthesis: A retrospective analysis og 2514 implants placed over a five-year period. Compend
  7. Cont Educ Dent. 2007;28(2):92-9.
  8. Singh RD, et al. Management of atrophic mandibular ridge with mini dental implant system. Nat J
  9. Maxillofac Surg 2010;1(2):176-8.
  10. Singh RD, Ram SM, Ramashanker, Mishra NK, Tripathi S. Mini dental implants: a flapless implant surgery for atrophic mandibular ridges. J Interdiscip Dentistry 2011;1:129-31.
  11. Preoteasa E, Melescanu-Imre M, Preoteasa CT, Marin M, Lerner H. Aspects of oral morphology   as decision factors in mini implant supported overdenture. Rom J Morphol Embryol 2010;51(2):309-14.
  12. Tadić A, Mirković S, Petronijević B, Jermić Knežević M. Stabilizacija donje totalne proteze upotrebom  minidentalnih implantata. Med Pregl 2012; LXV (9-10): 405-408. Novi Sad: septembar-oktobar.
  13. Dostupno na http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0025-8105/2012/0025-81051210405T.pdf