Protetika

Liječenje poremećaja u temporomandibularnom zglobu

Osnovni simptomi koji prate oboljenja i disfunkcije TM zgloba su: bol, ograničena pokretljivost mandibule, spazam mastikatornih mišića i zvučni signali koje proizvodi zglob pri kretnjama mandibule

Tri su osnovne vrste poremećaja u temporomandibularnom zglobu:

  1. Inflamatorni procesi u TM zglobu, preciznije u fibroznoj kapsuli, sinovijalnoj membrani ili retrodiskalnom tkivu nastaju kao posljedica preopterećenja usljed parafunkcija, trauma ili infekcija. Osnovni simptom je, takođe kontinuirani bol koji se pojačava u funkciji, a sekundarno mišićni spazam, hiperalgezija i alodinija.
  2. Osnovni simptom miofascijalnih disfunkcija je bol, često udružen sa bolnim miospazmima.
  3. Urođeni poremećaji TM zgloba su praćeni estetskim i funkcionalnim poremećajima, dok su stečeni poremećaji obično praćeni bolom.

Epidemiološke studije ukazuju da 50-75% osoba u jednoj populaciji ima bar neki znak poremećene funkcije orofacijalnog sistema tokom života, a da 20-25% osoba ima značajne simptome kraniomandibularnih disfunkcija (CMD).

Najčešći prateći simptomi su bol, spazam mastikatornih mišića, inflamacija i noćne parafunkcije. Upotreba lijekova u liječenju poremećaja temporomandibularnog zgloba predstavlja dodatni terapijski postupak koji se primenjuje zajedno sa drugim vrstama terapije, kao što su okluzalna terapija, terapija splintovima, hirurška ili fizikalna terapija).

Lijekovi u terapiji bolova u tempormandibularnom zglobu

Analgetici

Cilj analgetika je otklanjanje umjerenih bolova neuromišićnog porijekla i inflamacije u poremećajima TMZ. Povoljan terapijski efekat se može očekivati samo od analgetika koji ispoljavaju i antiinflamatorno djelovanje.

Aspirin

Terapijska doza aspirina 500mg 15 dana, maksimalna dnevna doza 6 g.
Ibuprofen
Terapijska doza ibuprofena za efikasno otklanjanje bola i zapaljenja je 400mg tri puta na dan, u toku mjesec dana.
Naproksen
Terapijska doza naproksena 375 mg 3 puta dnevno 10 dana.

Triciklični antidepresivi

Miorelaksantni efekat tricikličnih antidepresiva u suzbijanju poremećaja TMZ postiže se primjenom ciklobenzaprina, miorelaksansa sa tricikličnom strukturom sličnom amitriptilinu. Postiže se efikasna miorelaksacija i otklanja spazam. Dnevne doze su 20-40mg podijeljeno u četiri doze, ne duže od tri nedjelje.

Za kontrolu noćnog bruksizma preporučuje se amitriptilin (25 mg prije spavanja) i dotiepin (25-50mg pola sata prije spavanja).

Miorelaksansi

Glavna primjena benzodiazepina (Bensedin) u poremećajima TMZ je u otklanjanju akutnog spazma mastikatornih mišića kao centralni miorelaksansi. Osim toga, koriste se i kao anksiolitički lijekovi, pored antidepresiva.Doze su: diazepam ili nitrazepam 5mg pre spavanja, ne duže od nedjelju dana.
Tolperisone (zaštićeno ime Mydocalm)se koristi kao centralni miorelaksans i djeluje kao relaksans bez neželjenih sporednih efekata: sedacije i zavisnosti. Doze: 150mg 3 puta po jedna tableta u trajanju 10 dana.

Terapija splintovima danas predstavlja standard u liječenju poremećaja u TMZ. Splintovi treba da amortizuju pritisak koji zubi izazivaju pri jakom stiskanju ili škripanju. Prirodno je predviđeno da zubi budu u kontaktu samo tokom žvakanja i gutanja, što podrazumijeva 20 minuta u toku dana. Ukoliko su zubi u kontaktu duže pri dnevnom stiskanju ili noćnom škripanju, rezultat može biti ili izrazita abrazija zuba ili problemi sa donjoviličnim zglobom.

Terapijska metoda koja se primjenjuje u tim slučajevima je izrada bruksosplinta koja teče po slijedećem redoslijedu.

Splint se nosi noću u slučaju škripanja zubima ili danju u slučaju stiskanja zuba.

Slika 1: U aparat okluform se postave modeli zuba u okluziji.
Slika 2: Splint izrađen i postavljen u usta.